Szanowni Państwo!
Wytyczne dla uczelni w sprawie organizacji roku akademickiego 2021/2022
Z dniem 15 sierpnia 2021 r. w życie weszło rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki uchylające rozporządzenie w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania niektórych podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19
https://www.gov.pl/attachment/db4aab64-cd09-4ba9-b577-d46b910b53a
Na stronie Ministerstwa Edukacji i Nauki w dniu 13 sierpnia br. opublikowany został także komunikat:
z wytycznymi dotyczącymi organizacji kształcenia w roku akademickim 2021/2022.
Ministerstwo, co do zasady, przewiduje powrót od 1 października 2021 do prowadzenia kształcenia w uczelniach w ich siedzibach. W ocenie Ministerstwa aktualna sytuacja epidemiczna pozwala na zniesienie obostrzeń i ograniczeń w funkcjonowaniu uczelni i pozwala na przywrócenie standardowych zasad kształcenia. Jednocześnie w przypadku zwiększenia liczby zachorowań możliwe będzie ponowne wprowadzenie niektórych ograniczeń w funkcjonowaniu uczelni, w tym m.in. przez kształcenie w trybie hybrydowym lub w skrajnym przypadku powrót do wyłącznie kształcenia zdalnego. Jednak ostateczne decyzje w tym zakresie będą uwzględniały dynamikę zachorowań na COVID-19 oraz decyzje rządu.
W piątek 20 czerwca otrzymaliśmy od Pana Ministra list potwierdzający wcześniejsze ustalenia i zawierający niezwykle istotną informację dotyczącą organizacji kształcenia. Pozwólcie Państwo, że zacytuje ten fragment: „Pragnę zaznaczyć, że w opinii Ministerstwa Edukacji i Nauki, a także m.in. Głównego Inspektora Sanitarnego, do prowadzenia działalności dydaktycznej uczelni nie mają zastosowania limity osób określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 6 maja 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. poz. 861, ze zm.).” Wyjaśnia to wątpliwości nas wszystkich dotyczące limitów osób mogących brać udział w zajęciach.
Zasady organizacji zajęć w semestrze zimowy 2021/2022 w Uniwersytecie Śląskim
Mając świadomość tak wielu niewiadomych, zarówno epidemicznych jak i natury prawnej, władze rektorskie podjęły decyzję o powrocie do kształcenia w murach Uniwersytetu.
W czerwcu i lipcu tego roku pracował w Uczelni zespół, w skład którego weszli m.in. planiści, prodziekani, dyrektorzy kierunków. Wspomniany zespół wypracował zalecenia, które są podstawą szczegółowych wytycznych dotyczących organizacji kształcenia w Uniwersytecie w semestrze zimowym 2021/2022. Planowane jest prowadzenie zajęć w formie stacjonarnej z elementami kształcenia zdalnego. Zajęcia realizowane w formule zdalnej powinny stanowić tylko część oferty Uczelni. Jej ostateczny zakres powinny przedyskutować, ustalić i zaakceptować kolegia wydziałów, wydziałowe komisje ds. kształcenia i studentów oraz rady dydaktyczne. Organizacja kształcenia w ramach poszczególnych wydziałów i kierunków studiów zależy bowiem od wielu czynników: dostępnej bazy lokalowej, liczności konkretnych lat studiów, konieczności prowadzenia zajęć w konkretnym laboratorium, itp. Dlatego właśnie szczegółowe uzgodnienia w tym zakresie pozostawiamy Państwu Dziekanom. Przyjęte rozwiązania powinny jednak uwzględniać m.in: dbałość o bezpieczeństwo uczestników zajęć, możliwość zmiany formy kształcenia na zdalną gdyby zaszła taka potrzeba, dbałość o jakość kształcenia, obowiązujące przepisy. Proszę o działania, które umożliwią planistom jak najszybsze przystąpienie do opracowywania planów zajęć.
Zakładam, że:
- na niektórych kierunkach studiów zdalnie prowadzone będą wybrane wykłady (na przykład ze względu na bardzo dużą liczbę studentów czy dla studiów niestacjonarnych aby ograniczyć przyjazdy studentów na uczelnię);
- tam gdzie jest to możliwe zajęcia mogą być realizowane w formule hybrydowej – oprócz odpowiedniego wyposażenia technicznego konieczne są umiejętności techniczne posiadane przez nauczycieli akademickich oraz odpowiednie wsparcie służb informatycznych;
- wybrane moduły zajęć dydaktycznych mogą być realizowane w formule blended learning;
- forma prowadzenia zajęć i weryfikowania efektów uczenia się musi zostać precyzyjnie określona w sylabusie modułu:
- koordynator modułu powinien zadbać o spójność formy prowadzenia zajęć dla wszystkich grup studenckich;
Polecam Państwu zamieszczony na stronie www.zdalny.us.edu.pl Przewodnik po kształceniu zdalnym w Uniwersytecie Śląskim zawierający cenne wskazówki, definicje pojęć i terminów, które należy wykorzystać podczas organizacji i prowadzenia zajęć akademickich z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. https://www.zdalny.us.edu.pl/pl/nauczyciele-akademiccy/dzialalnosc-dydaktyczna/poradniki/przewodnik-po-ksztalceniu-zdalnym-w-us
Jesteśmy świadomi, że sytuacja jest dynamiczna i zarówno jeszcze przed rozpoczęciem semestru jak i w jego trakcie możliwa będzie zmiana tych zaleceń, co będzie wynikało
z troski o bezpieczeństwo uczestników zajęć a więc zarówno studentów, jak i osób prowadzących zajęcia.
Jednocześnie przypominam Państwu o obowiązujących regulacjach istotnych dla organizacji procesu dydaktycznego w Uniwersytecie, w szczególności: zarządzenie nr 85 Rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 27 czerwca 2019 r. w sprawie określenia godzin prowadzenia zajęć dydaktycznych w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach oraz zarządzenie nr 169 z dnia 5 grudnia 2019 r. w sprawie planowania, dokumentowania i sposobu rozliczania rocznego wymiaru zajęć dydaktycznych, godzin ponadwymiarowych i zleconych, praktyk zawodowych doktorantów oraz zdolności dydaktycznej w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.
- liczebność grup zajęciowych
Decyzje w kwestii minimalnej liczby studentów w grupie leżą w gestii władz dziekańskich. Zgodnie z kompetencją ustaloną przez Rektora wspomnianym wyżej zarządzeniem to:
„Dziekan po zasięgnięciu opinii dyrektora kierunku ustala dla każdego kierunku liczebność grup zajęciowych na studiach nie mniejszą niż 8 osób. W przypadku studiów doktoranckich sprawę tą konsultuje z kierownikiem studiów doktoranckich. Dziekan kieruje się koniecznością zapewnienia odpowiedniego poziomu jakości kształcenia oraz bierze pod uwagę uwarunkowania finansowe wydziału.”
- przestrzeganie ustalonych terminów planowania zdolności dydaktycznej
Zdajemy sobie sprawę jak pracochłonny i czasochłonny jest proces układania harmonogramu zajęć ale powinien on zakończyć się w czasie umożliwiającym przekazanie tak studentom jak i nauczycielom akademickim informacji o tym w jakiej formule, kiedy i gdzie będą się odbywały zajęcia.
Należy zwrócić uwagę, że zgodnie z Regulaminem studiów obowiązującym w Uniwersytecie Śląskim student ma prawo dostępu do informacji, w szczególności za pośrednictwem uczelnianych stron internetowych (m.in. USOSweb, informatora Karty kierunku) w zakresie:
a) programów studiów udostępnionych co najmniej trzy miesiące przed rozpoczęciem roku akademickiego,
b) aktualnych sylabusów, określających zwłaszcza metody i kryteria oceniania wraz ze wskazaniem formy egzaminu lub zaliczenia udostępnionych w ciągu pierwszych dwóch tygodni danego semestru lub w ciągu dwóch tygodni od rozpoczęcia zajęć, jednak nie później niż dwa tygodnie przed terminem weryfikacji efektów uczenia się, gdy z powodu odmiennej organizacji przyjętej w jednostce dane zajęcia nie rozpoczynają się wraz z początkiem semestru,
c) harmonogramów zajęć udostępnionych co najmniej tydzień przed rozpoczęciem semestru,
d) godzin i miejsca dyżurów nauczycieli akademickich udostępnionych na początku semestru,
Szczególnie istotnym elementem planowania zajęć dydaktycznym jest umożliwienie naszym studentom udziału w skierowanej do nich ofercie ogólnouczelnianej.
Kwestia organizacji pasm językowych (lektoratów)
Plany zajęć na poszczególnych kierunkach powinny być dostosowane do ustalonych wcześniej zajęć w ramach tzw. pasm językowych tak aby umożliwić studentom możliwość uczestniczenia w obowiązkowym lektoracie. W tym celu konieczne jest pilne spotkanie wydziałowych planistów z Dyrekcją Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych celem wypracowania optymalnego czasu realizacji zajęć w ramach pasm. Gdy tylko ustalimy jego termin prześlemy Państwu tę informację.
Nowe zarządzenia regulujące organizację kształcenia w Uniwersytecie
Wśród nowych projektowanych regulacji prawnych wypracowanych przez powołane w tym celu zespoły eksperckie dotyczących organizacji procesu dydaktycznego są:
- projekt zarządzenia w sprawie sposobu organizacji zajęć realizowanych na poziomie ogólnouczelnianym,
- projekt zarządzenia w sprawie zasad prowadzenia w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach zajęć dydaktycznych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość,
- projekt zarządzenia w sprawie wprowadzenia procedury składania i archiwizowania pisemnych prac dyplomowych.
W najbliższych dniach wymienione projekty będziemy konsultować z członkami Komisji ds. kształcenia i studentów, aby mogły wejść w życie jeszcze przed rozpoczęciem nowego roku akademickiego.
Minima programowe ISM
Przypominam Państwu także o konieczności wprowadzenia do systemu Karty kierunku minimum programowego ustalonego dla indywidualnych studiów międzyobszarowych, które to jest niezbędne dla prawidłowej organizacji tej formy kształcenia w Kolegium. Pierwszy raz w tym roku można to zrobić w karcie kierunku poprzez wskazanie w programie studiów modułów minimum programowego, co z pewnością znacznie ułatwi Państwu pracę.
Profesorowie wizytujący
Bardzo proszę Dyrekcje kierunków o starania, aby w każdym roku akademickim na każdym kierunku studiów zatrudniać do prowadzenia zajęć przynajmniej jednego Profesora wizytującego. Formalne zasady znajdziecie Państwo pod adresem: https://us.edu.pl/pracownik/sprawy-miedzynarodowe/profesorowie-wizytujacy/ (w intranecie), a oto garść uwag praktycznych:
- zapraszana osoba nie może mieć obywatelstwa polskiego,
- warto pomyśleć o zaangażowaniu profesora wizytującego na kilka kolejnych lat,
- osoba z tytułem profesora nie musi być zatrudniona w żadnej uczelni ani instytucji badawczej;
- można zaprosić jako profesora wizytującego osobę zatrudnioną w instytucie naukowym w Polsce, albo w polskiej uczelni,
- profesor wizytujący zajęcia może prowadzić zdalnie,
- warto zrobić rozeznanie wśród partnerów T4E a także za naszą wschodnią i południową granicą,
- fakt prowadzenia zajęć w języku angielskim, jeśli wynika z zaproszenie profesora wizytującego, wystarczy odnotować w sylabusie modułu na dany semestr (nie wymaga to zmiany w programie studiów).
Ta wyjątkowa sytuacja, w której przyszło nam funkcjonować przez ostatnie półtora roku podczas organizacji kształcenia zdalnego udowodniła, że potraficie Państwo z sukcesem w krótkim czasie przeorganizować proces dydaktyczny w Uniwersytecie.
Serdecznie wszystkim Państwu dziękuję.
Jestem przekonana, że także teraz wszyscy dołożymy starań aby sprostać kolejnym wyzwaniom związanym z organizacją procesu kształcenia w nadchodzącym nowym roku akademickim.
Z wyrazami szacunku
dr Katarzyna Trynda, prof. UŚ
prorektor ds. kształcenia i studentów
Załącznik:
Komunikat dotyczący organizacji kształcenia w roku akademickim 2021/2022
